Schokland heeft altijd al iets mysterieus voor mij. Ooit was Schokland een visserseiland in de Zuiderzee, vandaag de dag ligt het als een gestrand schip in de Flevopolder. De zee is in geen velden of wegen te bekennen. Eindelijk ben ik nu dan poolshoogte gaan nemen, ik ben gaan wandelen over Schokland over de dijken van dit voormalige eiland. Met in mijn hand de gloednieuwe wandelgids De mooiste eilandwandelingen van Nederland.

Schokland op de werelderfgoedlijst van Unesco

Het is een dag waarop harde wind en veel regen zijn voorspeld, maar als ik de gordijnen ’s ochtends opendoe, zie ik een oer-Hollandse lucht. Een paar uur later wandel ik over de rand van Schokland, de zon in mijn gezicht. Over een dijkje dat hooguit een meter of twee boven de weilanden uitsteekt en de contouren van het langgerekte eiland volgt. Daar beneden is het heel nat. Nog steeds. Al in 1859 werd het eiland op koninklijk bevel ontruimd, omdat men dacht dat het door de zee verzwolgen zou worden. Maar Schokland bleef. Ook al is het eiland-af sinds de drooglegging van de Zuiderzee in 1942. Dit jaar staat het twintig jaar op de werelderfgoedlijst.

Wandelen over de voormalige zeebodem

Er schijnen op Schokland sporen van bewoning gevonden te zijn die teruggaan tot de prehistorie. Die zie ik niet. Wel staan op de noordelijke punt eenzaam het originele huisje van de vuurtorenwachter en het huisje waar de misthoorn werd geluid. Samen met een monument en kunstwerk. Daar is ook de oude haven gereconstrueerd. Op de zuidelijke punt, zo’n 5 kilometer verderop ligt de ruïne van een 14e-eeuwse kerk. Soms gaat de route van de dijk af en loop ik op de voormalige zeebodem. Ook voert de wandeling op Schokland door een jong bos waar de bomen dertig centimeter hoge groene sokken aan hebben. En even verderop langs De Gesteentetuin met bezoekerscentrum annex museum alwaar de brandende houtkachel lekker ruikt en de geologie van het gebied inzichtelijk wordt gemaakt.

De sprong der paarden en de zoete zee

Dan ben ik weer terug bij af, bij het restant van het oude dorp midden op het eiland met de toepasselijke naam Middelbuurt. Het was een prachtige tocht met enorme vergezichten, weilanden, omgeploegde akkers, plassen met weidevogels, riet, bos, onverharde dijkjes, terpen en ruïnes. Zelfs nu ik het met eigen ogen heb gezien, blijft iets van het mysterieuze hangen. Dat vind je ook terug bij Harry Mulisch, die het eiland een eigen mythe gaf in de novelle De sprong der paarden en de zoete zee. Schokland kan niet meer verdwijnen.