Ik ben zo iemand die in het buitenland naar alle highlights gaat, maar in eigen land eraan voorbijloopt. Zo ben ik nog nooit naar de Keukenhof geweest. Nu heb ik dan een eerste stap in die richting gezet. Ik was namelijk op het tegenoverliggende landgoed bij het Lisser Art Museum, LAM. Ze noemen zich ook wel het Food Art Museum omdat de hele collectie een link heeft met eten en consumeren. Hedendaagse kunst gecombineerd met eten en drinken. Echt wat voor mij. En niet alleen voor mij.
Kunst over eten en drinken
Het LAM is een initiatief van de VandenBroek Foundation. De stichting hoort bij supermarktketen Dirk – die van Dirk van den Broek – en verzamelt onder andere hedendaagse, beeldende kunst. Die bijzondere themacollectie tonen ze sinds een paar jaar op landgoed Kasteel Keukenhof in de bollenstreek waar ze het LAM lieten bouwen. Keuken-hof, what’s in a name? Alleen al daarom hadden ze geen betere plek kunnen kiezen. Het museum is mooi in het landschap geïntegreerd. De zuilen die qua kleur op bomen lijken, het vele glas waardoor je steeds feeling houdt met de omliggende natuur. Architectonisch een intrigerend en duurzaam gebouw. Al is het maar door de vorm van het pand en de gebruikte materialen. Binnen en buiten.
Van gezond tot overconsumptie
Het museum wil de drempel voor kunst verlagen. Dat doet het op allerlei manieren. Zo kun je ervoor kiezen om een kaartje te kopen of je te laten sponsoren. Eenmaal binnen loop ik langs een snoepautomaat. Idee is dat ik één doosje kies en op zoek ga naar het kunstwerk met een sticker ernaast in de kleur van mijn doosje en dat ik daar het snoepje opeet. Het effect onderzoeken van de smaak op de beleving van kunst. Dit nadat een van de medewerkers heeft uitgelegd dat er geen bordjes in het LAM zijn en dat ik word aangemoedigd om vooral te ervaren, goed te kijken en in discussie te gaan met elkaar of met een van de medewerkers. Als ik toch echt meer wil weten, dan is er wel een app, maar ze herhaalt met klem die vooral niet meteen al te gaan downloaden. En dan zoef ik met de glazen lift naar de bovenste verdieping. Te beginnen met een ruimte waar overwegend gezond eten centraal staat, om in de laatste zaal beneden te eindigen bij fastfood en overconsumptie. Met de voeten weer op de grond als het ware.
Anders kijken dan anders
Voor mij is het ver uit mijn comfortzone, kunst zonder uitleg. Ter aanmoediging hangt er een bord met vragen als: wat gebeurt er als je heel dicht bij het kunstwerk gaat staan? En: bekijk een kunstwerk waar je eigenlijk aan voorbij zou lopen, was je eerste oordeel terecht? Dat doe ik. Bijvoorbeeld bij het koffiekopje op een zuil. Ik zou er zo aan voorbij lopen, maar niet in het LAM. De koffie blijkt bij nadere inspectie in het kopje rond te draaien. Iedere ochtend vers gezet door een van de medewerkers vertelt een van hen. Lang kijk ik ook naar de foto van een keuken waar alle kastdeurtjes uit zijn weggehaald. Zo herkenbaar alle troep die je daarachter propt.
111 liter rode wijn
Indrukwekkend vind ik de 8000 wit porseleinen objecten die uitgestald liggen op lange planken die van onder tot boven de hoge wanden vullen. Bananen, hamburgers, boerenkolen, kazen, pakken melk. En heel veel meer. Dit keer neem ik de app van het LAM er toch bij. Dit is het Food Chain Project van Itamar Gilboa die één jaar lang bijhield wat hij allemaal at. Hij schrok van zichzelf: 111 liter rode wijn, 123 liter cola light. Ik vrees met grote vreze mijn eigen score na een jaar. Dan zitten er nog kleine frames met gouden objecten tussen al het wit porselein. Tja waarom goud? De medewerkster: ‘Het zijn fastfoodproducten en die leveren goud geld op.’ Ik bestudeer een installatie met vijf TL-buizen. De bovenste helblauw, naar onder toe worden de buizen steeds geler. Ze blijken te corresponderen met de verschillende schappen waar ze in de supermarkt boven hangen. Of ik kan raden welke waar hangt. Niet echt. Het zit als volgt. Het meest felle licht vind je bij het rundvlees, dan volgen, varkensvlees, zuivel en kaas en het meest warme licht vind je bij de zogeheten luxe producten. Zo doen ze dat dus. Verleiden.
Vijf objecten per keer in het Lisser Art Museum
Normaal gesproken stop ik alleen af en toe als een kunstwerk mijn oog trekt. Nu ik ben aangemoedigd om anders te kijken, zie ik inderdaad veel meer. Dat heeft impact, want terwijl ik nog lang niet alles heb gezien, ben ik moe. Bekijk maar een stuk of vijf kunstwerken en kom terug is duidelijk terecht het devies van het Lisser Art Museum. Na een video van het jaarlijkse Spaanse tomatengevecht La Tomatina en langs een meer dan levensgrote tros beschimmelde en ingedroogde druiven die gemaakt blijken van kralen en edelstenen daal ik de laatste trap af. Gelaafd en gevoed.