Kunstenaar Rudi van de Wint? Die ken ik niet. Totdat ik hoor dat hij de man is van de rood-geel-blauwe wandpanelen die tot de verbouwing in de plenaire zaal van de Tweede Kamer hingen. Ja, die ken ik wel. Diezelfde Van de Wint heeft een wondere wereld gecreëerd in binnenduingebied De Nollen bij Den Helder. Een voormalige vuilnisbelt waar hangjongeren de dienst uitmaakten werd door Van de Wint begin jaren ’80 gestript en omgetoverd tot een natuurgebied en totaalkunstwerk. Met sculpturen en schilderingen tussen en in bunkers die zowel oprijzen uit als verstopt liggen in de duinen.

Beeldentuin bij Den Helder in de duinen

Zo zag ik al wat objecten in de verte, lopend vanaf het om de hoek gelegen treinstation. Iets wat op een hoge trap leek, en waren dat nou minaretten? Eenmaal op het terrein van De Nollen zie en hoor ik hoe het zit tijdens de anderhalf uur durende boeiende rondleiding, de enige manier om in deze beeldentuin rond te kunnen kijken. In een groepje van 15 mensen slingeren we over het terrein, tussen de duinen door, over veldjes, langs watertjes dan weer over smalle, groene paadjes waar opeens om de hoek een van de overwegend stalen beelden staat. En om preciezer te zijn: een van de beelden van cortenstaal, dat staal waarvan alleen de buitenkant roest en dat van die mooie bruinrode kleuren oplevert. Je ziet het tegenwoordig vaak. Maar Van de Wint leeft al niet meer sinds 2006.

Architect, tuinman, kunstenaar

Van de Wint was niet een kunstenaar die op zoek was naar vernieuwing maar eerder naar verdieping. In de 25 jaar dat hij op De Nollen woonde en werkte, bouwde hij een eigen wereld. Hij deed alles zelf. Van het ontwerpen en onderhouden van de natuur tot het bedenken en bouwen van de beelden. Hij was zowel tuinman, architect als kunstenaar, volgens de gids. Een kunstwerk alleen was voor hem niet voldoende, het moest geïntegreerd in de natuur. De beplanting werd dan ook zorgvuldig gekozen. Allemaal typische duinplanten, zoals lijsterbes, duindoorn, helmgras, en bruine zuring en schapenzuring, zodat je een mooie verbinding krijgt tussen de ijle, lage, bruine begroeiing en de hoge kunstwerken van cortenstaal.

Licht, kleuren, ruimte

Hij was geboeid door de contrasten tussen licht en donker, kleuren en ruimte. Zoals in de bunker waar ik door een donkere en smalle gang hoofdzakelijk op de tast loop om uiteindelijk via een trap me naar het licht te laten leiden in de wijde koepel van een bunker. Daar hoor je het door Nasa opgenomen geluid zoals dat in de ruimte klinkt – en dat is verrassend hard. Terwijl je door een gat in de bodem naar de hemel aan de andere kant van de aarde in Nieuw-Zeeland kijkt. De wereld op z’n kop zeg maar.

Bunkers als kunstwerken

Dit is een van de 25 bunkers op De Nollen en ik dacht dat die allemaal uit de Tweede Wereldoorlog zouden zijn. Nee dus. Een aantal bunkers is afkomstig uit de Napoleontische tijd, gebouwd als bescherming tegen de Engelsen en die bunkers zijn dan ook niet van beton maar van bakstenen gemaakt.

Stalen en koperen sculpturen

Sensationeel vond ik Harmonica annex de Wintwijzer. Een 28 ton wegend beeld van in grootte oplopende schijven cortenstaal dat op het onderstel van een hijskraan staat. De gids weet duwend tegen de punt dit gevaarte in beweging te krijgen, waarna het zelfstandig ronddraait in de wind. De zon zorgt voor schaduwwerking waardoor het er van elke kant weer anders uitziet. Ik kreeg er geen genoeg van. Of neem Tempesta, gemaakt van lange grillige slierten koper van ik gok een meter of vijf hoog. Als ik er tegenaan duw – dat mag – krijg ik er geen beweging in, maar ik zie hoe zelfs op deze windstille dag de uiteinden bewegen als bladeren in de wind.

Sprookjesachtig

Minstens twintig objecten met hele uiteenlopende vormen passeren de revue. Stuk voor stuk met een goed verhaal erbij. Er is ook ruim de tijd om te kijken. En dan nog wilde ik vaak blijven staan of er nog een keer omheen lopen. Want zonder hier spoilers te willen geven, de rondleiding zit vol verrassingen, geloof mij maar. En dan na afloop lekker koffie en lunch in de hele leuke kas op het terrein. Op de website zag ik foto’s van De Nollen met sneeuw en rijp. Sprookjesachtig. Ook dan maakt het niet uit dat de minaretten obelisken blijken te zijn.