‘Moet je niet eens iets over bovenlichten schrijven’, vroeg iemand mij. Bovenlichten? Ik had echt geen flauw idee waar het over ging. Het eerste wat in me opkwam, waren associaties met ‘de bovenkamer’ en de uitdrukking ‘hij is geen groot licht’. Daardoor ik moest denken aan niet al te snuggere types, maar wat hadden die met mijn blog te maken? Niets dus, dat klopte. Maar wat is een bovenlicht dan wel?
Boven de voordeur
Een bovenlicht is het raam boven de voordeur. Viel je eeuwen geleden letterlijk met de deur in huis, in de loop van de Gouden Eeuw werden de eerste huizen met gang gebouwd. Het waren vooral de rijkere mensen die zich een dergelijk huis konden veroorloven. Nu was het in de gang behoorlijk donker zonder ramen. Reden om het raam boven de voordeur te introduceren. Vanaf 1750 zie je ook ramen met een ornament binnen het bovenlicht, want daar kon je mooi mee pronken. De vormen en materialen weerspiegelen ook de tijd waarin ze werden gemaakt. Van ramen met ornamenten uit de late barok met acanthusbladeren in Lodewijk de XIV-stijl tot de levensbomen uit de 19e eeuw.
Bovenlichten Deventer
In hanzestad Deventer, een van de oudste steden van Nederland, zie je naast de klassieke ook veel moderne bovenlichten met ornamenten.
Bovenlichten Amsterdam
In Amsterdam zie je vooral klassieke bovenlichten met ornamenten bij de grachtenpanden.
Bovenlichten à la mode
Als je er eenmaal op gaat letten, zie je in iedere oude stad bovenlichten. Van Groningen tot Veere en van Joure tot Roermond. Overigens kunnen de bovenlichten van veel latere datum zijn dan het huis, want het hout is onderhevig aan vermolming, reden om op dat moment het bovenlicht à la mode aan te passen.
Leuk toch? Benieuwd naar nog meer culturele weetjes? Die vind je onder Dit is ook cultuur.
