Het geeft een huis voor mij een vleugje magie als ik weet dat de een of andere beroemdheid er een tijdje heeft doorgebracht. Net als Greta Garbo en Vita-Sackville-West tuurde ik over de Amalfikust vanaf het paradijselijke terras van Villa Cimbrone. En op de Amsterdamse Westermarkt kijk ik net wat anders naar een huis uit de Gouden Eeuw waar Descartes werkte en een kind verwekte bij het dienstmeisje. Misschien niet zo verwonderlijk voor iemand die sprak: ‘Quel autre pays ou l’on puisse jouir d’une liberté si entière’. (In welk ander land kan men genieten van een zo totale vrijheid.) Vanuit een monumentale bomenlaan kijk ik nu naar museum annex culturele buitenplaats Kranenburgh. Achter de hoge ramen van deze neoclassicistische villa hebben zowel Charley Toorop als Lucebert gewoond.

De Bergense School

Kranenburgh ligt in het kunstenaarsdorp Bergen dat omringd wordt door weilanden, bos en duinen met de zee op steenworp afstand. Hier wonen al meer dan een eeuw schilders, schrijvers en musici, zoals Adriaan Roland Holst en Simeon ten Holt. Begin 20e eeuw heeft dat de kunststroming De Bergense School opgeleverd. Expressionistische werken met ferme streken en donkere kleuren, een deel wordt in de villa tentoongesteld. Ook in de villa: een hele verdieping die is gewijd aan de Bergense Charley Toorop met foto’s en veel van haar zo herkenbare schilderijen.

Kunst, cultuur en natuur

Vrij recent is er een imposante uitbouw aan de villa gezet die vanaf de straat nauwelijks opvalt. Binnen blijkt hoeveel glas is gebruikt door architect Dirk Jan Postel. Niet alleen de omringende beeldentuin en natuur worden daardoor onderdeel van het museum, maar ook de diverse ruimtes op verschillende verdiepingen worden met elkaar verbonden. Ik vind het echt prachtig gedaan. In deze aanbouw zit een café en een uitgebreide museumwinkel met kunstuitleen, ik vermoed met werken van kunstenaars uit de omgeving. Er is een balie van de VVV en een zaaltje voor culturele happenings.

Museum voor hedendaagse kunst

Hoofdmoot zijn vijf zalen voor exposities van hedendaagse kunst. En dus loop ik met alle medebezoekers ongemakkelijk op sloffen om de tentoonstelling Silence out loud optimaal te kunnen ervaren. Zonder te praten. Want zoals samensteller Joost Zwagerman schreef: ‘Hoe kun je die stilte echt ervaren in een wereld waar die stilte steeds zeldzamer lijkt te worden.’ Het is een indrukwekkende expositie met werken van veel bekende Nederlandse en Vlaamse kunstenaars uit de tweede helft van de 20e eeuw, schilderijen, beelden, installaties, video’s en muziek. Ingedeeld op thema, zoals daar zijn: witte stilte, religieuze stilte, landschappelijke stilte, noodgedwongen stilte, planetaire stilte, zelfgezochte stilte, lege stilte en afwezige stilte. En ieder thema spreekt voor zich. Fascinerend mooi door de combinatie van de geselecteerde werken, de zalen en de zichtlijnen. Zwagerman heeft geholpen de nieuwe vleugel van Kranenburgh een extra dimensie te geven. Voor altijd en eeuwig.